Als u erfgenaam bent dan kunt u kiezen of en zo ja hoe u de erfenis aanvaardt. Een erfgenaam kan een erfenis zuiver aanvaarden, beneficiair aanvaarden of verwerpen. In dit laatste geval krijgt de erfgenaam niets uit de nalatenschap en is ook niet aansprakelijk voor eventuele schulden. Een erfgenaam die een nalatenschap zuiver aanvaardt, is in beginsel verplicht eventuele schulden van de nalatenschap uit zijn privévermogen te voldoen. De derde mogelijkheid betreft de beneficiaire aanvaarding.

Bij beneficiaire aanvaarding aanvaardt de erfgenaam de nalatenschap, maar hoeft eventuele schulden in beginsel niet uit privévermogen te voldoen. De erfgenaam blijft daarbij wel gerechtigd tot de goederen van de nalatenschap nadat alle schulden daaruit zijn voldaan. De belangrijkste reden voor een erfgenaam om voor de beneficiaire aanvaarding te kiezen is als de erfgenaam verwacht dat (mogelijk) de schulden van de nalatenschap hoger zullen zijn dan het vermogen of dat het voor de erfgenaam onduidelijk is welke goederen en schulden tot de nalatenschap kunnen behoren. Ook bij een beneficiaire aanvaarding bestaat echter het risico dat een erfgenaam verplicht is uit het eigen vermogen schulden van de nalatenschap te voldoen.

de vereffeningsprocedure

Als één van de erfgenamen de nalatenschap beneficiair aanvaardt, zal de gehele nalatenschap op grond van de wet moeten worden vereffend (de vereffeningsprocedure). Hierop wordt een uitzondering gemaakt als er een executeur is aangesteld die inzichtelijk maakt dat de nalatenschap ruimschoots positief is. Daarnaast wordt voorbijgegaan aan de vereffeningsprocedure als een wettelijk vertegenwoordiger die de nalatenschap beneficiair heeft aanvaard een ontheffing van de vereffeningsprocedure heeft verkregen bij de rechtbank, of als sprake is van de wettelijke verdeling en de langstlevende echtgenoot zelf niet beneficiair heeft aanvaard.

vereffenaars

In de vereffeningsprocedure zijn in beginsel van rechtswege de erfgenamen allen vereffenaars. De erfgenamen zijn in dat geval slechts gezamenlijk tot vereffening bevoegd. Het vereffenen van de nalatenschap betekent dat de vereffenaars de nalatenschap volgens een wettelijke regeling moeten afwikkelen. In dit kader moet onder andere een boedelbeschrijving worden opgemaakt, moeten de schuldeisers worden opgeroepen en moeten de schulden van de nalatenschap worden voldaan.

Het is veel erfgenamen namelijk onbekend dat na een beneficiaire aanvaarding een vereffeningsverplichting bestaat. Er vindt dan ook regelmatig een onzorgvuldige of zelfs geen vereffening plaats.

schulden uit privévermogen

De verplichte vereffeningsprocedure leidt in de praktijk soms tot problemen. Het is veel erfgenamen namelijk onbekend dat na een beneficiaire aanvaarding een vereffeningsverplichting bestaat. Er vindt dan ook regelmatig een onzorgvuldige of zelfs geen vereffening plaats. Dit brengt risico’s met zich mee. Als de erfgenamen in ernstige mate tekort schieten in de vervulling van de verplichtingen als vereffenaars (en hen daarbij een persoonlijk verwijt kan worden gemaakt) dan is het namelijk toch mogelijk schulden van de nalatenschap op hun privévermogen te verhalen.

professionele vereffenaar

Erfgenamen kunnen ervoor kiezen om bijvoorbeeld een notaris opdracht te geven om tot vereffening over te gaan. Erfgenamen kunnen hiervoor kiezen als zij zich onvoldoende bekwaam achten om zelf te vereffenen, of daarbij tegen praktische problemen aanlopen (zoals een gebrek aan tijd). Het is ook mogelijk de rechtbank te vragen een professionele vereffenaar te benoemen die de taak van de erfgenamen overneemt. Een professionele vereffenaar kan in het bijzonder een bijdrage leveren wanneer erfgenamen niet in staat zijn om samen te werken als vereffenaars. De keerzijde is dat het kan voorkomen dat de vereffenaar en de erfgenamen (of schuldeisers van de nalatenschap) van mening verschillen over hoe de vereffening dient te geschieden. De kantonrechter – of, indien benoemd, de rechter-commissaris – kan een rol spelen bij het oplossen van deze meningsverschillen.

conclusie

Als een nalatenschap beneficiair wordt aanvaard, zijn de erfgenamen in beginsel niet in privé aansprakelijk voor de voldoening van schulden van de nalatenschap. Op de erfgenamen rust echter wel een verplichting tot vereffening. Als deze procedure niet zorgvuldig wordt doorlopen, is er een mogelijkheid dat de erfgenamen alsnog in privé aansprakelijk worden gesteld voor de voldoening van de schulden. Indien door de rechtbank een professionele vereffenaar is aangesteld, kan het zijn dat er geschillen ontstaan tussen de erfgenamen of schuldeisers van de nalatenschap en de vereffenaar. Het kan derhalve (ook) bij beneficiaire aanvaarding van een nalatenschap raadzaam zijn bijstand te hebben van een ter zake deskundige advocaat.