Het aloude adagium “pas op voor de kleine lettertjes”, wordt vaak in één zin genoemd als het gaat over algemene voorwaarden. Zowel voor consumenten als voor ondernemers kunnen algemene voorwaarden van invloed zijn op de bedongen prestaties bij een overeenkomst. Wat zijn algemene voorwaarden? Hoe worden algemene voorwaarden overeengekomen? Dit is het eerste deel van een drieluik over algemene voorwaarden. In dit deel wordt behandeld wat algemene voorwaarden zijn en hoe algemene voorwaarden worden overeengekomen.

Algemene voorwaarden worden ook wel (algemene) branchevoorwaarden, leveringsvoorwaarden, inkoopvoorwaarden of standaardvoorwaarden genoemd. De bepaling omtrent algemene voorwaarden staan in de derde afdeling van de vijfde titel van Boek 6 van het Burgerlijk Wetboek (BW). In artikel 6:246 BW is bepaald dat de voornoemde afdeling van dwingend recht is. Dit betekent dat van deze afdeling niet ten nadele van consumenten kan worden afgeweken. Let wel dat krachtens het bepaalde in artikel 6:245 BW de voornoemde afdeling niet van toepassing is op (collectieve) arbeidsovereenkomsten.

definities

In artikel 6:231, aanhef en onderdeel a, BW is bepaald dat algemene voorwaarden één of meerdere bedingen die zijn opgesteld om meerdere malen gebruikt te worden en het mogen geen kernbedingen betreffen, voor zover die kernbedingen verder maar duidelijk en begrijpelijk zijn geformuleerd. Wat is een kernbeding? Een kernbeding geeft, in tegenstelling tot de algemene voorwaarden, de essentie van de overeengekomen prestaties weer.

Wie verklaart algemene voorwaarden op een overeenkomst van toepassing? In artikel 231, aanhef en onderdeel b, BW is bepaald dat de gebruiker degene is die algemene voorwaarden in een overeenkomst gebruikt. Daarnaast bepaalt artikel 6:231, aanhef en onderdeel c, BW dat de wederpartij degene is die door ondertekening van een geschrift of op andere wijze de gelding van algemene voorwaarden heeft aanvaard.

hoe worden algemene voorwaarden onderdeel van een overeenkomst?

Om de spreekwoordelijke open deur in te trappen: algemene voorwaarden worden pas onderdeel van een overeenkomst indien partijen dit afspreken. Dat betekent dat het deel moet uitmaken van het aanbod dat de ene partij doet dat de andere partij aanvaardt. De algemene regels van aanbod en aanvaarding daarvan uit artikel 6:217, eerste lid, BW gelden derhalve. Aanbod en aanvaarding kunnen uitdrukkelijk of stilzwijgend gebeuren. Door aanvaarding van het aanbod gaan de algemene voorwaarden deel uitmaken van de inhoud van de overeenkomst. Algemene voorwaarden kunnen voor of bij het sluiten van de overeenkomst worden overeengekomen.

Van belang bij het voorgaande is dat een rechtshandeling een op een rechtsgevolg gerichte wil vereist, die zich door een verklaring heeft geopenbaard, tenzij sprake is van gerechtvaardigd vertrouwen bij de wederpartij. Hiervan is sprake indien een verklaring of gedraging – overeenkomstig de zin die hij daaraan onder de gegeven omstandigheden redelijkerwijze mocht toekennen – opgevat wordt als een door die ander tot hem gerichte verklaring met een bepaalde strekking. Het voorgaande volgt uit het samenstel van artikel 3:33 in samenhang met artikel 3:35 BW.

Om de spreekwoordelijke open deur in te trappen: algemene voorwaarden worden pas onderdeel van een overeenkomst indien partijen dit afspreken.

algemene voorwaarden in de praktijk

Niet vereist is dat de wederpartij bij het aangaan van de overeenkomst de inhoud van de algemene voorwaarden kende. Dat volgt uit artikel 6:232 BW volgt. Als gevolg hiervan ziet de aanvaarding dus niet op de inhoud van elk afzonderlijk beding uit de algemene voorwaarden.

Waaraan kun je zien dat algemene voorwaarden worden afgesproken? Dat kan bijvoorbeeld een bepaling zijn als: “op deze overeenkomst zijn de algemene voorwaarden van de besloten vennootschap XYZ B.V. van toepassing”.

Je komt algemene voorwaarden ook tegen voorgedrukt op de achterkant van een overeenkomst. Soms wordt er met een hyperlink onderaan een e-mail naar verwezen. De vraag is dan echter altijd nog steeds of de toepasselijkheid ervan ook daadwerkelijk is afgesproken. Verder is bij deze varianten van belang dat aan een tweede verwijzing naar algemene voorwaarden geen werking toekomt indien de eerste verwijzing uitdrukkelijk van de hand is gewezen, aldus artikel 6:225, derde lid, BW, de zogeheten ‘battle of forms‘.

Kort en goed, toepasselijkheid van algemene voorwaarden dient men dus overeen te komen. De wet gaat er niet van uit dat de wederpartij de inhoud daarvan echt tot zich heeft genomen. Het kan daarom toch wel handig zijn op deze zogenaamde “kleine lettertjes” te letten. Ondanks dat een wederpartij deze niet heeft gelezen, kan deze immers wel gebonden zijn aan de algemene voorwaarden.

afsluiting

Samengevat is het nog niet altijd eenvoudig om er zeker van te zijn dat algemene voorwaarden van toepassing zijn. En als ze dat zijn, zijn er regels die kunnen maken dat iemand de algemene voorwaarden kan aantasten (vernietigen). Dat kan als men bepaalde regels niet volgt. Dit valt echter buiten het bestek van dit artikel. Heeft u derhalve vragen over algemene voorwaarden? Dan kunt u uiteraard terecht bij één van onze contractenrechtadvocaten. U kunt te allen tijde vrijblijvend contact opnemen voor meer informatie en een kennismakingsgesprek.

Het tweede artikel uit dit drieluik (dat nog zal verschijnen) zal gaan over de invulling in de rechtspraak van de Hoge Raad indien twee of zelfs meer sets algemene voorwaarden door partijen zijn overeengekomen.