De battle of forms bij algemene voorwaarden. De ‘first shot rule’ uit artikel 6:225, derde lid, Burgerlijk Wetboek bepaalt dat aan een latere verwijzing naar algemene voorwaarden door een contractspartij geen werking toekomt indien zij de eerste verwijzing van de wederpartij niet uitdrukkelijk van de hand heeft gewezen.

In de praktijk doet een contractspartij echter vaak een beroep op meerdere sets algemene voorwaarden. Welke set algemene voorwaarden of welk beding prevaleert indien partijen twee of zelfs meerdere sets algemene voorwaarden zijn overeengekomen? Wat zijn de voorrangsregels en welke voorrangsregels gelden per geval?

Algemene voorwaarden bieden de kans de juridische en financiële risico’s van een onderneming te beperken of zelfs uit te sluiten. Anderzijds kan het overeenkomen van meerdere sets algemene voorwaarden een risico vormen.

battle of forms bij algemene voorwaarden

Neem het geval dat niet expliciet is bepaald welke set algemene voorwaarden of welk beding uit een set algemene voorwaarden prevaleert indien sprake is van onderlinge tegenstrijdigheid. In dit tweede deel van het drieluik over algemene voorwaarden wordt ingegaan op de vaste rechtspraak van de Hoge Raad omtrent de voorrangsregels ingeval van onderlinge tegenstrijdigheid.

alternatieve toepasselijkheid

Welke set algemene voorwaarden geldt als partijen in een overeenkomst twee onderling verschillende sets algemene voorwaarden zijn overeengekomen zonder dat op een bepaalde door de wederpartij duidelijke en niet bezwarende manier is aangegeven of is geregeld welke van de sets van toepassing is? Het overeenkomen van meerdere sets algemene voorwaarden die naast elkaar zijn overeengekomen, wordt alternatieve toepasselijkheid van algemene voorwaarden genoemd. In het arrest Visser/Averó heeft de Hoge Raad bepaald dat in het voornoemde geval geen van overeengekomen sets algemene voorwaarden onderdeel van de overeenkomst uitmaakt.

cumulatieve toepasselijkheid

Partijen kunnen meerdere sets algemene voorwaarden naast elkaar overeenkomen. Het kan dan onduidelijk zijn welke set algemene voorwaarden geldt voor welke specifieke situatie. Dit wordt cumulatieve toepasselijkheid van algemene voorwaarden genoemd.

In het arrest General Vargas heeft de Hoge Raad bepaald dat de regel uit het arrest Visser/Averó slechts geldt indien elke richtingaanwijzer ontbreekt over welke set algemene voorwaarden bij het sluiten van de overeenkomst is overeengekomen. Dit betekent dat de contractspartijen in beginsel meerdere sets algemene voorwaarden kunnen overeenkomen, mits voor de contractspartijen duidelijk is welke set algemene voorwaarden voor per specifieke situatie geldt.

Indien meerdere sets algemene voorwaarden met onderling onverenigbare bedingen echter zijn overeengekomen, roept dit echter de vraag op welke beding uit welke set algemene voorwaarden prevaleert. In het arrest ForFarmers/Doens heeft de Hoge Raad bepaald dat in dat geval aan de hand van de uitleg van de overeenkomst dient te worden bepaald welk beding uit welke set algemene voorwaarden prevaleert. Hierbij gaat het samengevat om wat partijen over en weer hebben verklaard en wat zij redelijkerwijs uit elkaars verklaringen en gedragingen mochten afleiden. Dit wordt de Haviltex-maatstaf genoemd.

conclusie

Partijen kunnen volgens vaste rechtspraak meerdere sets algemene voorwaarden overeenkomen. Hierbij mogen partijen echter geen keuzemogelijkheid overeenkomen tussen twee verschillende sets algemene voorwaarden. Indien partijen meerdere sets algemene voorwaarden overeenkomen, moeten zij bepalen welk beding voorrang heeft ingeval van onderling onverenigbare bedingen. Indien zij dit niet doen, zal aan de hand van uitleg van de overeenkomst dienen te worden bepaald welke beding uit welke set algemene voorwaarden prevaleert. Anders gezegd: “voorkomen is beter dan genezen” en “de eerste klap is een daalder waard”.

Vanzelfsprekend kunt u zich bij het voeren van deze procedure laten bijstaan door een van onze ervaren contractenrechtadvocaten. Heeft u naar aanleiding van dit artikel nog vragen over algemene voorwaarden? Dan kunt u uiteraard ook terecht bij een van onze contractenrechtadvocaten. U kunt te allen tijde vrijblijvend contact opnemen voor meer informatie en een kennismakingsgesprek.

Het derde artikel uit dit drieluik zal handelen over het vernietigen van bedingen uit overeengekomen algemene voorwaarden.