In Nederland staan alle minderjarigen onder gezag. Degene die het gezag uitoefent, is verantwoordelijk voor de opvoeding en de verzorging van het minderjarige kind. Meestal wordt het gezag uitgeoefend door de ouder(s) van het kind. Maar wat nu als de ouders van het kind zelf nog minderjarig zijn? Dan kan de meerderjarigheidsverklaring uitkomst bieden.

Op 1 januari 2022 telde Nederland in totaal 1.350 tienermoeders. Hierbij is het belangrijk onderscheid te maken tussen minderjarige en meerderjarige tienermoeders. Hoewel beide categorieën bij de geboorte van hun kind van rechtswege de juridische moeder van het kind worden, verkrijgen zij niet van rechtswege dezelfde rechten en plichten.

het ouderlijk gezag

Waar de meerderjarige moeder van rechtswege het ouderlijk gezag over haar kind verkrijgt en dus vanaf de geboorte de belangrijke beslissingen over hem of haar kan nemen, is de minderjarige moeder op grond van de wet onbevoegd om het gezag over haar kind uit te oefenen.

In dat geval dient er te worden gekeken of de vader van het kind wel meerderjarig is en dus bevoegd is om het gezag over het kind uit te oefenen. Indien ook de vader nog minderjarig is, zal de rechtbank een voogd benoemen. De voogd zal het gezag over het kind uitoefenen totdat één van de ouders de leeftijd van achttien jaren heeft bereikt. De voogd is meestal een familielid van één van de ouders of een gecertificeerde jeugdinstelling.

het verzoek tot een meerderjarigheidsverklaring

Een minderjarige ouder is dus onbevoegd om het gezag over zijn of haar kind uit te oefenen. Hierop bestaat in de wet één uitzondering: de minderjarige moeder die de leeftijd van zestien jaren heeft bereikt en haar kind wenst op te voeden en te verzorgen alsof zij het gezag heeft, kan de kinderrechter om een meerderjarigheidsverklaring verzoeken. Indien de rechtbank dit verzoek toewijst, zal de minderjarige moeder meerderjarig worden verklaard en zal zij vanaf de gerechtelijke uitspraak van rechtswege met het ouderlijk gezag over haar kind worden belast.

Het verzoekschrift tot een meerderjarigheidsverklaring kan uitsluitend door een advocaat worden ingediend. Het verzoekschrift kan al tijdens de zwangerschap van de minderjarige vrouw worden ingediend, zelfs als zij op dat moment de leeftijd van zestien jaren nog niet heeft bereikt. De rechtbank zal wel pas op het verzoek beslissen als het kind is geboren en de vrouw de leeftijd van zestien jaren heeft bereikt. Desalniettemin is het verstandig het verzoek zo snel mogelijk bij de rechtbank in te dienen. De rechtbank kan dan vrij snel na de geboorte van het kind een beslissing nemen op het verzoek, waardoor duidelijk wordt wie het gezag over het kind zal gaan uitoefenen.

De kinderrechter zal het verzoek tot een meerderjarigheidsverklaring slechts inwilligen, indien zij dit in het belang van de minderjarige moeder en haar kind wenselijk oordeelt

de rol van de Raad voor de Kinderbescherming

Nadat de rechtbank het verzoek tot de meerderjarigheidsverklaring heeft ontvangen, geeft zij de de Raad voor de Kinderbescherming de opdracht om een zogeheten ‘verificatieonderzoek’ te doen. Dit houdt kortgezegd in dat de Raad voor de Kinderbescherming gaat onderzoeken of de minderjarige moeder in staat is om goed voor zichzelf en voor haar kind te zorgen. De Raad voor de Kinderbescherming zal, om deze vraag te kunnen beantwoorden, gesprekken voeren met de minderjarige moeder, haar familie en de verloskundige. Ook zal de Raad voor de Kinderbescherming onderzoeken of de vader van het kind in beeld is en of hij een rol zal gaan spelen in het leven van moeder en kind. Tot slot wordt er gekeken of de Raad voor de Kinderbescherming of ander soortgelijke instanties in het verleden betrokken zijn geweest bij de minderjarige moeder.

Nadat de Raad voor de Kinderbescherming het verificatieonderzoek heeft afgerond, zal hij een adviesbrief naar de rechtbank sturen. De Raad voor de Kinderbescherming adviseert in deze brief positief of negatief op het verzoek tot de meerderjarigheidsverklaring van de minderjarige moeder. Bij de beslissing van de rechter speelt het advies van de Raad voor de Kinderbescherming een grote rol. De kinderrechter zal het verzoek tot een meerderjarigheidsverklaring slechts inwilligen, indien zij dit zowel in het belang van de minderjarige moeder als haar kind wenselijk oordeelt.

Indien de rechtbank positief beslist op het verzoek van de minderjarige moeder, wordt zij meerderjarig verklaard en zal zij vanaf de datum van de uitspraak van de rechtbank van rechtswege met het ouderlijk gezag over haar kind worden belast.

hoe zit het dan met de minderjarige vader?

De wet kent geen mogelijkheid voor een minderjarige vader om de rechtbank te verzoeken om een meerderjarigheidsverklaring. Voor de minderjarige vader geldt dan ook dat hij pas met het gezag over zijn minderjarige kind kan worden belast, als hij de leeftijd van achttien jaren heeft bereikt.

afsluiting

Heeft u naar aanleiding van dit artikel vragen over de meerderjarigheidsverklaring? Voor meer informatie en juridische bijstand in gezagskwesties kunt u terecht bij één van onze familierechtadvocaten. U kunt te allen tijde vrijblijvend contact opnemen voor meer informatie en een kennismakingsgesprek.