Een achternaam (geslachtsnaam) kan in twee situaties wijzigen. Allereerst kan de achternaam wijzigen doordat een nieuwe familieband ontstaat. Dit is bijvoorbeeld het geval bij een huwelijk. Voorts kan een achternaam wijzigen zonder dat een nieuwe officiële familieband ontstaat. Alleen over die laatste situatie gaat dit artikel.

Een achternaamswijziging zonder nieuwe familieband roept geen rechten en plichten in het leven. Wel geldt dat indien de achternaam van een meerderjarige wijzigt, ook de achternaam van die kinderen waarover die meerderjarige het gezag uitoefent, wijzigt.

regels wijzigen achternaam: gevallen en voorwaarden

Het verzoek tot achternaamswijziging is gebonden aan wettelijke regels. Deze bepalen in welke gevallen een verzoek tot achternaamswijziging kan worden gedaan. Ook de voorwaarden voor toewijzing van een dergelijk verzoek staan in deze regels bepaald.

In de volgende gevallen kan men een verzoek tot achternaamswijziging doen:

• indien een ouder of verzorger het kind zijn of haar achternaam wil geven;
• indien een meerderjarig kind de achternaam wil veranderen in die van de andere ouder of verzorger;
• indien een meerderjarige, die tijdens de minderjarigheid een naamswijziging heeft ondergaan, deze ongedaan wil maken;
• indien een meerderjarige de naamskeuze van de ouders wil herzien;
• indien het gaat om een niet-Nederlandse achternaam;
• indien het gaat om een onwelvoeglijke of bespottelijke achternaam;
• indien het gaat om een veel voorkomende achternaam;
• indien het gaat om een onjuist gespelde achternaam;
• indien men de toevoeging van een achternaam wenst, waarvan kan worden aangetoond dat deze al deel uitmaakte van de familienaam, toen de burgerlijke stand werd ingevoerd;
• indien men wenst dat de achternaam van de moeder wordt toegevoegd, als deze naam is uitgestorven of met uitsterven wordt bedreigd.

De eerste situatie kan zich voordoen na een scheiding of het verbreken van de buitenhuwelijkse samenleving. Het kind kan dan de naam krijgen van de ouder die het kind verzorgt en opvoedt. Als een ouder het kind samen met een partner (niet-ouder) opvoedt, kan het kind de naam krijgen van de partner. Als een kind wordt opgevoed en verzorgd door pleegouders, kan het kind de naam krijgen van een van de pleegouders.

Degene om wiens naam wordt gevraagd, moet het kind gedurende een bepaalde aaneengesloten periode (onmiddellijk voorafgaand aan het verzoek) hebben verzorgd en opgevoed. Voor kinderen onder de twaalf jaar is deze periode vijf jaar, voor kinderen boven deze leeftijd drie jaar. Bij een verzoek dat meerdere kinderen betreft, waaronder zich een kind bevindt dat jonger is dan twaalf jaar, is de termijn drie jaar.

beoordeling verzoek achternaamswijziging

Bij de beoordeling van het verzoek staat het belang van het kind voorop. Hierbij spelen onder andere de volgende factoren een rol:

• is het kind op de hoogte van zijn afkomst?
• komt de naamswijziging de eenheid van naam in het gezin ten goede?
• draagt  het kind in het dagelijks verkeer de gevraagde naam al en zo ja hoe lang?
• accepteert het kind de huidige gezinssituatie?
• welke rol speelt ieder van de ouders in het leven van het kind?
• hoe is het contact tussen het kind en de ouder wiens naam het heeft?

Het verzoek tot wijziging van de achternaam dient u middels een aanvraagformulier bij Dienst Justis van het Ministerie van Justitie te ’s-Gravenhage in te dienen.

wie kan het verzoek tot achternaamswijziging doen?

De wettelijke vertegenwoordiger(s) van het kind doet het verzoek tot achternaamswijziging. Bij minderjarige kinderen zijn dit degenen die het gezag uitoefenen. Het gezag kan worden uitgeoefend door de ouder(s), door de ouder en zijn of haar partner samen, door een voogd of door twee voogden gezamenlijk (dit kunnen de pleegouders zijn). Als het verzoek gedaan wordt door één gezaghebbende wordt de andere ouder gehoord.

hoe kan een verzoek tot achternaamswijziging worden gedaan?

Het verzoek tot wijziging van de achternaam dient u middels een aanvraagformulier bij Dienst Justis van het Ministerie van Justitie te ’s-Gravenhage in te dienen.

vooronderzoek

Een medewerker van Dienst Justis gaat na of het verzoek volledig is. Daarna stelt een ambtenaar van de gemeente van de woonplaats van verzoeker een onderzoek in. De ambtenaar gaat na of de ingediende gegevens juist zijn. De belanghebbenden ontvangen een oproep om te worden gehoord. Na de gehoren, sturen de instanties die het onderzoek uitvoerden de gegevens terug naar Dienst Justis.

beslissing

Na ontvangst van alle onderzoeksgegevens, vindt de eindbeoordeling plaats. Er vindt een toetsing plaats of het verzoek wel of niet voor toewijzing in aanmerking komt. Bij toewijzing maakt de Minister van Justitie aan de belanghebbenden het voornemen kenbaar om aan Zijne Majesteit de Koning een voordracht te doen voor het Koninklijk Besluit dat de naamswijziging officieel maakt. Na ondertekening van het Koninklijk Besluit, ontvangt de verzoeker enkele weken later een officieel uittreksel van het besluit. Hierin staan alle gegevens van de persoon op wie de naamswijziging betrekking heeft. De ambtenaar van de burgerlijke stand voegt de naamswijziging als latere vermelding toe aan de geboorteakte.

mogelijkheid van bezwaar en beroep

Een belanghebbende kan tegen voornoemd voornemen bezwaar aantekenen bij de Minister van Justitie. De Minister neemt een beslissing op het bezwaar. Indien de bezwaarde het niet eens is met de beslissing op het bezwaarschrift, dan kan hij in beroep gaan. Dit doet hij bij de sector bestuursrecht van de rechtbank in het arrondissement waarin hij woont. Als de bestuursrechter de bezwaarde in het ongelijk stelt en hij het beroep afwijst, dan kan de bezwaarde nog in hoger beroep gaan.dit doet hij bij de afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State.

De totale behandelingsduur van een verzoek tot achternaamswijziging hangt af van verschillende factoren.
Indien er geen bezwaar wordt ingediend, duurt de procedure ongeveer zes maanden.

In ’t Veen Advocaten helpt u bij het invullen van het aanvraagformulier tot achternaamswijziging. Wij verlenen ook bijstand bij het maken van bezwaar en/of het instellen van beroep.